De pastoor en de Sint Bavokerk
Zoals Jan Pauwels in zijn dagboek beschreef wilden de Duitsers de toren van de Sint Bavokerk opblazen. Het is aan de toen 45 jarige pastoor Leonardus van Herpt te danken dat het niet door ging. De pastoor beschrijft in een parochieblaadje dat hij op 30 oktober tegen half vier in de ochtend buiten poolshoogte ging nemen en daarbij op een groepje SS'ers stootte. Toen de pastoor van Herpt vroeg wat ze kwamen doen zeiden de Duitsers dat ze in de koepel van de kerk moesten zijn 'Der muss gesprengt werden'. Van Herpt schrijft vervolgens letterlijk:
Natuurlijk stribbelde ik daar tegen in, en het was opmerkelijk dat er met hen te soebatten viel. Ze vonden het ook jammer dat de kerk verwoest zou worden, maar het was 'Befehl' en Sonnst kommt der Tommie und macht dort ein Observationpost'. Ze vroegen nog is dit huis bewoond? Ja, er waren meer dan 50 mensen, waaronder vrouwen en kinderen in de kelder. 'Der muss geraumt werden'. Ik had het de mensen aan te zeggen, wat ik ook deed. De pastoor bleef alleen met pater Andreas in de pastorie achter. Ik heb Ons Heer nog uit de kerk gehaald en bij de zusters gebracht. In het zusterklooster zaten ook nog vluchtelingen.
De Duitsers wilden ook dat ontruimen, maar van Herpt wist dat te voorkomen door te zeggen dat het een 'Invaliden- und Krankenhaus' was en dat de bewoners niet midden in de nacht de straat opgestuurd konden worden. Van Herpt schrijft verder: Zo bleef ik jengelen en soebatten en merkwaardig genoeg, ze verdroegen het. Tot een van hen op een gegeven ogenblik zei: Wir sind auch Katholisch , wir sind Elsasser'. Toen drong het tot mij door wat voor vlees ik in de kuip had. Het waren spijtoptanten. Vandaar dat ik zei: 'Wat komen jullie hier dan doen ? Jullie zijn geen Duitsers, maar Fransen. De Elzas is allang bevrijd. Als jullie hier de boel kapot maken dan zullen jullie daar later spijt van krijgen!" Volgens mij hadden ze al eerder besloten de huik naar een andere wind te laten hangen en voelden ze er niets voor nog langer aan de zijde van de Duitsers te vechten. Het antwoord dat ze me gaven wees daar heel sterk op, want het luidde:" we doen het niet!" Het leek te mooi om waar te zijn, daarom vroeg ik: " kan ik daar vast van op aan?" "Sie können ruhig sein, es gescheht nicht."
De volgende dag waren de Duitsers weg. De Elzassers hadden hun woord gehouden. Dinsdagmiddag kreeg van Herpt de eerste Engelse tanks die het dorp in reden in zicht. Dat de Duitsers uit tactisch oogpunt gezien de kerk hadden willen opblazen, werd onmiddellijk bevestigd. Van Herpt schrijft daar over: "Nauwelijks bij de kerk aangekomen was het eerste wat de bevrijders deden, langs de wenteltrap, die toegang gaf tot de koepel, naar boven rennen om vanaf het hoogste punt de omgeving te verkennen." In de daarop volgende maanden werd de Sint Bavo-kerk inderdaad als observatiepost voor beschietingen van de overzijde van de Maas gebruikt.
Zie ook:
