Sint-Elisabethsvloed (1421)

Uit Stamboomboek Raamsdonk
Versie door Colani (overleg | bijdragen) op 25 nov 2019 om 03:07
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Sint Elisabethsvloed 1421.jpg

De Sint-Elisabethsvloed van 1421 was een watersnoodramp in de graafschappen Zeeland en Holland die plaatsvond op of rond 19 november 1421, de naamdag van Sint-Elisabeth.

De ramp wordt vermeld in de Chronicon Tielense (Tielse Kroniek).

Oorzaak[bewerken]

Vermoedelijk werd de ramp veroorzaakt door een bijzonder zware noordwesterstorm, gevolgd door een zeer hoge stormvloed. Van springvloed (zoals bij de watersnood van 1953) was toen geen sprake, maar het natte weer was er de oorzaak van dat het opperwater afkomstig van de rivieren nog zeer hoog stond. Waarschijnlijk was de vloed zelf niet eens zo hoog, maar door de Hoekse en Kabeljauwse twisten was het dijkonderhoud verwaarloosd. Hierdoor konden de dijken doorbreken, waardoor zowel zeewater uit het westen als rivierwater uit het oosten langzamerhand het land overstroomde. Er ontstond een nat gebied met opgeslibde zandplaten met daartussen kreken en bredere wateren.

Gevolgen[bewerken]

De dijkdoorbraken en overstromingen richtten in Zeeland en Holland grote verwoestingen aan. Het aantal slachtoffers is in de loop van de tijd door mythevorming opgelopen tot 100.000. Schattingen geven aan dat mogelijk ongeveer tweeduizend mensen de dood vonden. Verder zijn naar schatting zo'n dertig dorpen door de vloed verwoest waarvan er een paar gedeeltelijk zijn teruggevonden, zoals Houweningen. De stad Sliedrecht, destijds gelegen aan de zuidelijke oever van de Merwede, viel eveneens geheel ten prooi aan de vloed, maar deze stad is nadien herbouwd aan de noordelijke kant. Ook de Grote Waard, een gebied dat iets meer dan een eeuw eerder was ingepolderd, werd geheel verzwolgen.

Door deze vloed werden tevens de destijds elkaar bestrijdende steden Geertruidenberg en Dordrecht gescheiden (Hoekse en Kabeljauwse twisten). Een ander vervelend gevolg voor Dordrecht was dat er uiteindelijk vaarwegen rondom Dordrecht ontstonden, waardoor het zogenaamde stapelrecht van Dordrecht, dat bepaalde dat handelswaar eerst moest worden uitgeladen eer men het mocht doorvoeren, omzeild kon worden. Ook werd Dordrecht afgesneden van het zuiden, wat ongunstig was voor de handel.

De Biesbosch[bewerken]

Een hardnekkig misverstand is dat de Biesbosch door deze stormvloed in één nacht is ontstaan. Bij de Sint-Elisabethsvloed braken weliswaar de dijken van de toenmalige Grote Waard, maar het duurde nog enige tientallen jaren voor het gehele gebied onder water stond en de Biesbosch met zijn kreken en riet gevormd werd. Hierbij had ook het rivierwater een belangrijke invloed.

Zie ook:

  1. Elisabethsvloed
  2. De eerste Sint-Elisabethsvloed (1404)
  3. De derde Sint-Elisabethsvloed (1424)